İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hükümler 2003 yılı Haziran ayında yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu’nun toplam 13 maddesinde düzenlenmiş idi. 10 yılı aşkın bir süredir Bakanlığımızın gündeminde bulunan ve zaman içerisinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının İş Kanunu’ndan bağımsız bir Kanun olarak düzenlenmesi eğilimi nihayetinde Kanun’un bir bütün olarak ele alınarak ayrı bir düzenleme yapılmasıyla son bulmuştur.
Kamu veya özel sektör ayrımı yapılmaksızın çırak ve stajyerler dahil olmak üzere tüm çalışanlar kanun kapsamına alınmıştır. Böylece statülerine
bakılmaksızın tüm çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği kapsamına alınacak ve bütün işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamı oluşturulacaktır. Kanun’un istisnaları arasında sayılan bazı çalışanlar (ev hizmetleri ve bağımsız çalışanlar gibi) uygulama gerekleri ölçüsünde sınırlı tutulmuştur.
Bu kapsamda çalışmaları tamamlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30 Haziran tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre;
1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra,
2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra,
3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüğe girecek.
On kişiden az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta bulunan işyerlerinin, ekonomik sürdürülebilirliklerinin sağlanması amacıyla, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesinde Bakanlıkça maddi destek sağlanacaktır.
Yeni yasa ile hedeflenen, çalışanların çalışma ortamında karşılaştıkları olumsuzluklara karşı sağlıklarının korunması ve mesleki risklerin en aza indirilmesidir. Yasayla tüm işyerleri çalışan sayısına bakılmadan kademeli olarak kapsam içine alınıyor. Elbette iş sağlığı ve güvenliğinde artık önleyici yaklaşım esas alınıyor. Bu yaklaşım, iş kazası olmadan önce önlem almaya yönelik olup, önemli bir değişimi gösteriyor. Bu kapsamda 1989 tarih ve 89/391 sayılı AB Yönergesi, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve kısa sürede yürürlüğe girmesi planlanan 25 civarında Yönetmelik çalışanların ruh ve beden sağlığının korunması için alınması gereken önlemleri ortaya koyan temel hukuki metinlerdir. Ancak 2013 yılına girmemize az bir süre kalmasına rağmen henüz hiçbir yönetmeliğin yayınlanmaması belirsizliğini korumaktadır.
Tüm İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin Görevlendirilmesi Sağlandı
Bütün çalışanlar, sayı sınırlaması ve işyeri türüne bakılmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinden yararlanacaktır. Bir çalışan istihdam edilen işyerleri ile büyük ölçekli işletmeler arasında iş sağlığı ve güvenliği yaklaşımı açısından bir fark kalmamıştır. Kamu kurum ve kuruluşlarında da iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme zorunluluğu getirilmiştir.
İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Bildirimleri Sadece Sosyal Güvenlik Kurumu’na Yapılacak
Daha önce Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine de (Bölge Müdürlüklerine) yapılan iş kazası ve meslek hastalıkları bildirimleri, artık sadece SGK’ya yapılacaktır. İşverenler, iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde, sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından bildirilen meslek hastalıklarını ise öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde SGK’ya bildirilecektir.
Öte yandan işyeri hekimi ve sağlık hizmeti sunucuları meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları yetkili sağlık hizmeti sunucularına sevk edeceklerdir. Yetkili sağlık hizmeti sunucuları ise kendilerine gelen iş kazası ve teşhis koydukları meslek hastalıklarını 10 gün içinde SGK’ya bildireceklerdir.
Apartman Sakinleri Yeni Kanuna Hazırmısınız?
Yeni kanun ile kapıcı veya profesyonel yönetici çalıştıran apartman veya sitelere işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hemşiresi çalıştırma zorunluluğu geliyor. 2013 ten sonra profesyonel yöneticilik hizmeti almak daire sahiplerini bir çok yükümlülükten kurtaracaktır; Çünkü günümüzde çıkan yeni kanun ve yaptırımların takibi ve uygulaması her biri ayrı mesleklerde yoğun çalışan kat maliklerinin takip etmesinin ötesinde yoğun mesai ve takip isteyen bir uğraş olmaya başlamıştır. En ufak bir ihmalde uygulanacak cezaların da üzerinden kalkamayacak kadar yüksektir. Düşünün 50 TL aidatı ödeyemeyen daire sahipleri 10.000 TL lere varan cezaların üstesinden nasıl gelecekler?
Profesyonel site yönetimi hizmeti almak için hala tereddütte bulunanların bir kez daha değerlendirme yapmasında fayda var.
30 Haziran tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” ile işverenlere, yeni yükümlülükler getirildi. Bunlardan biri de apartmanlarla ilgili. “Kapıcı” çalıştıran apartmanlar ile işçi statüsünde “yönetici” çalıştıran apartmanlara, yeni bir yükümlülük geldi.
– İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için “iş güvenliği uzmanı”, “işyeri hekimi” ve “işyeri hemşiresi” çalıştırmaları
– Bu hizmetin tamamını veya bir kısmını, “ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden” hizmet olarak almaları gerekiyor.
Henüz taslak aşamasında olan; İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre işyerlerinde/apartmanlarda işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hemşiresinin çalışabilecekleri bir yerin olması gerekiyor. Bu yerinde 12 metrekareden az olmamak üzere bir muayene ve ilkyardım odası olması gerekiyor. Bu odada asgari bazı malzemelerin bulunması gerekiyor.
Buna göre 12 metrekarelik odada; steteskop, tansiyon aleti, otoskop, oftalmoskop, termometre, ışık kaynağı, küçük cerrahi seti, paravan, perde, muayene masası, refleks çekici, tartı aleti, boy ölçer, pansuman seti, dil basacağı, enjektör, gazlı bez gibi gerekli sarf malzemeleri, keskin atık kabı, manometreli oksijen tüpü (taşınabilir), seyyar lamba, buzdolabı, ilaç ve malzeme dolabı, ekg cihazı, negatoskop, tekerlekli sandalye, temel acil ilaçlar, aşılar ve antiserumlar gibi malzemelerin bulunması gerekiyor.
1 Eylül 2012
Cengiz İmeci
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı